Cứ đến dịp 14
tháng Giêng hằng năm, du khách muôn phương lại về làng Hòa Liễu, xã Thuận
Thiên, huyện Kiến Thụy, tỉnh Hải Phòng để dự lễ hội Minh Thề. Năm nào cũng vậy,
giây phút hồi hộp nhất chính là khi nghe tư văn sang sảng đọc lời thề: “...Mọi
người trong làng từ hương chức đến nhân dân, trên là bô lão, dưới từ 18 tuổi
trở lên, ai dùng của công dùng vào việc công xin thần linh ủng hộ, ai lấy của
công dùng vào việc tư, cầu thần linh đả tử…làm tôi bất trung, làm con bất hiếu,
xin thần linh tru diệt”. Người tư văn ấy là bác Phạm Văn Khoa, có công đi đầu
trong việc khôi phục lại lễ hội độc đáo này.
Bác Khoa kể rằng, vào giữa thế kỷ 16,
Thái Hoàng Thái Hậu Vũ Thị Ngọc Toàn, vợ Thái tổ Mạc Đăng Dung đến lập ấp Lan
Niểu (thôn Hoà Liễu ngày nay). Bà tự bỏ tiền và vận động hoàng thân quốc thích,
quan lại triều Mạc góp tiền để tu tạo lại ngôi chùa cổ. Thái Hoàng Thái Hậu Vũ
Thị Ngọc Toàn cùng nhân dân đã lập ra hội Minh Thề, trong đó văn thệ quy định
những điều phải làm, được làm và những điều không được làm cho tất cả các thành
phần từ hương chức đến dân thôn về đạo đức lối sống, phép tắc ứng xử trong cộng
đồng. Tuy nhiên, do chiến tranh, sau này nhiều năm làng Hòa Liễu không tổ chức
lễ hội này.
Nhận thấy ý nghĩa
nhân văn của lễ hội độc đáo này, đến năm 2001, bác Khoa bàn với Ban vận động
làng khôi phục lại lễ hội Minh Thề truyền thống. Ngoài việc đi vận động thuyết
phục người dân ủng hộ, bác Khoa cẩn thận soạn hịch văn hội Minh Thề trên cơ sở
bản hịch cổ chữ Nho trong 6 tháng. Sau đó, bác cùng ban vận động làng tập luyện
các bước tế lễ theo đúng lễ hội xưa. Sau khi các bước khôi phục lễ hội đã sẵn
sàng, bác Khoa lên tận UBND huyện thuyết phục lãnh đạo huyện và các phòng
chuyên môn để huyện đồng ý, hỗ trợ khôi phục lại lễ hội.
Từ đó, năm nào đến dịp lễ hội truyền thống của di tích đình
chùa Hoà Liễu, người dân Hoà Liễu dù “buôn bán trăm bề” cũng về đình làng tham
dự lễ hội Minh Thề để cầu chúc một năm làm nhiều việc tốt với tâm trí sáng tỏ,
lương tâm trong sáng. Hội Minh Thề được xếp vào danh sách các lễ hội độc đáo
bậc nhất của thành phố.
Bác Nguyễn Hồng Khoa đọc văn tế tại hội làng xã Thuận Thiên
|
Không chỉ đi đầu trong khôi phục lễ
hội truyền thống của làng, bác Phạm Văn Khoa còn tâm huyết bỏ thời gian, công
sức nghiên cứu về văn hóa, lịch sử dân gian của làng Hòa Liễu. Lần giở lại lịch
sử, bác Khoa tỉ mẩn dịch những bản hương ước làng, thư tịch cổ, văn bản cổ bằng
chữ Nho sang chữ Quốc ngữ, sau đó ghi chép lại, làm tài liệu lưu giữ cho muôn
đời sau. Chính vì vậy, bác Khoa hiểu và nắm rất rõ lịch sử vùng đất quê hương.
Là Phó ban quản lý khu di tích đình, chùa Hòa Liễu, bác Khoa tích cực vận động
nhân dân trong làng gìn giữ tu bổ di tích làng. Ngay từ năm 1993, bác Khoa cùng
một số người cao tuổi trong làng tích cực vận động nhân dân tôn tạo khu di tích
đình, chùa Hòa Liễu.
Trong 4 năm, từ 1996 đến 2000, bác Khoa cùng 4 người thế
chấp sổ đỏ nhà đất vay ngân hàng 160 triệu đồng để xây dựng, tu sửa đình chùa
vì đã quá xuống cấp. Năm 1997, khi làng Hòa Liễu là đơn vị đầu tiên xây dựng
làng văn hóa ở huyện Kiến Thụy, bác Khoa lại miệt mài soạn thảo bản hương ước
làng, gồm 5 chương, 20 điều, trên cơ sở lấy những tinh hoa văn hóa của bản
hương ước cổ của làng năm 1923 được viết bằng chữ Nho, chữ Pháp. Bản hương ước
của làng văn hóa đầu tiên ở huyện trở thành bản hương ước mẫu cho các làng văn
hóa sau này. Bác Khoa còn kiên trì dành 10 năm liền sưu tầm tư liệu, viết tập
sách lịch sử 60 năm của Đảng bộ xã Thuận Thiên, để lại cho muôn đời sau những
tư liệu lịch sử quý giá.
Năm nay, bước sang tuổi 78, bác Khoa
vẫn hăng hái góp sức cho việc giữ gìn nét đẹp văn hóa cho đời sau. Tại những
buổi sinh hoạt của câu lạc bộ thông tin thời sự của xã Thuận Thiên, bác vẫn kể
cho thế hệ trẻ những câu chuyện lịch sử quê hương, truyền dạy thế hệ trẻ cách
đọc hịch văn, tế lễ trong lễ hội Minh Thề.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét